Yabani dağ pırasası olarak da bilinen yüksek kesimlerde doğal bir şekilde yetişen çiriş otu (güllük) lezzeti ve faydaları ile şifalı otlar kategorisinde önemli bir yere sahip.
Kokusu itibariyle sarımsak ve soğanı anımsatan, yemekleri ile pırasa ve ıspanak tarzında pişirilen bu bitki hakkında tüm merak edilenleri, faydalarını ve yemeklerinin kavurmasını sıraladık.
Doğadaki Keşfedilmemiş Mucize Sebze: Çiriş Otu
Çiriş Otu Nedir?
Zambakgiller familyasının çok yıllıklı bir bitkisi olan çiriş otu son yıllarda pazarlarda karşılaştığımız bit ot haline geldi. Özellikle Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerinde dağlardaki karların erimesiyle birlikte Nisan ayından sonra sıklıkla karşılaştığımız bir bitkidir.
Tadı ve görüntüsüyle pırasayı andıran fakat pırasaya göre daha küçük yaprakları olan bir ottur. Sarı çiçekleri vardır ve çoğunlukla Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilir. İç Anadolu’nun bazı bölgelerinde de yetiştirildiği görülür.
Çiriş Otu Faydaları Nelerdir?
➤ C vitamini bakımından çok zengin bir ottur.
➤ Beyaz kan hücrelerini artırıcı özelliği vardır.
➤ Vücutta ki mikropları öldürür.
➤ Çiriş otu güçlü bir antioksidan kaynağıdır.
➤ İdrar söktürücüdür.
➤ Kronik ağrıları gidermede faydalıdır.
➤ Saç kıran tedavisinde sıklıkla kullanılır.
➤ Adet söktürmede fayda sağlar.
➤ Sivilce ve çıbanları gidermede kullanılır.
➤ Egzama tedavisinde sıklıkla kullanılır.
Halk Arasında Bilinen Yöresel İsimleri: Yabani Pırasa, Sarı Zambak, Eremurus Speciabilis bieb (Latince İsmi), Dağ Pırasası, Gülik, gülük, Çiviş, Kirgiç
Çiriş Otu Nasıl Kullanılır?
Çok çeşitli yemeklerin yapımında kullanılan çiriş otunun aynı zamanda kök kısmında ki bir bölümü ayakkabıcılıkta bir tür yapıştırıcı olarak kullanılır. Çiriş otu ile yapabileceğiniz yemeklerin tariflerini yazımızın devamında bulabilirsiniz.
Fiyatı Ne Kadar? İlk çıktığı Nisan ayının sonlarında kilosu 10 TL olan çiriş otu kısa sürede kilosu 3 TL’ye kadar düşmektedir. Bir çok faydası bulunan bu şifa kaynağının fiyatı oldukça uygundur.
Hazırlanan Yemekler Nelerdir? Yemeklerdeki kullanımının dışında peynir yapımında da kullanılan çiriş otu hatta İtalyanlar tarafından onlara özgü olan “Rignano Garnacigo” peyniri yapımında da kullanılır.
Çiriş Otu Kavurması Nasıl Yapılır?
Hazırlayacağınız kavurma yemeğini dilerseniz sade, yumurtalı ve kıymalı olarak çeşitlendirebilirsiniz.
Çiriş Otu Kavurması Malzemeleri:
- 1 kg çiriş otu
- Haşlamak için su
- 1-1,5 çay bardağı zeytinyağı
- Dilediğiniz baharatlar
- Tuz
Çiriş Otu Kavurması Nasıl Hazırlanır?
İlk olarak 1 kg çiriş otunu güzelce temizleyin ve yıkayın. Temizlenmiş çiriş otlarını çok büyük olmayacak şekilde doğrayıp bir tencerenin içerisine koyun. Üzerini geçmeyecek kadar su ilave edin, ardından birazda tuz ilavesi yapın. Kaynamaya başladıktan sonra 15-20 dakika daha kısık ateşte pişirmeye devam edin.
Piştikten sonra bir süzgeç yardımıyla çiriş otlarını süzün. Bu sırada başka bir tavanın içerisine zeytinyağını koyun, ardından çiriş otlarını ekleyin. Bu esnada dilediğiniz baharatları ilave edebilirsiniz. Yaklaşık 10 dakika orta ateşte yemeğinizi kavurmaya devam edin ve sonrasında altını kapatın.
Bu yemeği dilerseniz yumurtalı ve kıymalı olarak da tüketebilirsiniz. Eğer yumurtalı yapmak isterseniz kavurduktan sonra üzerine 3-4 adet tane yumurta kırabilirsiniz. Eğer kıymalı yapmak isterseniz çiriş otları haşlanırken kıymaları da başka bir tavada kavurun. Ardından haşlanmış çiriş otlarını süzdükten sonra kıymalı karışıma ilave ederek tekrar bir süre kavurun.
Çiriş Otu Salatası Nasıl Yapılır?
İlk olarak çirişleri güzelce yıkayarak ayıklayın. Ardından temizlenmiş çiriş otlarını kaynamakta olan suyun içine atın. Hafif yumuşadıktan sonra ocaktan alın ve soğuk sudan geçirerek süzün. Bu sırada başka bir kasede zeytinyağı, limon ve bir miktar ezilmiş sarımsak karıştırılarak salata sosu elde edilir. Haşlanmış ve soğumuş çirişlerin üzerine bu sosu gezdirin ve iyice karıştırın. Salatanız hazır. Dilerseniz üzerine yoğurt ekleyerek yoğurtlu bir salatada elde edebilirsiniz.
Zeytinyağlı Çiriş Otu Yemeği Nasıl Hazırlanır?
Malzemeler:
- 1 kg çiriş otu
- 2 adet orta boy kuru soğan
- 1 diş sarımsak
- 2 yemek kaşığı salça
- 1/2 çay bardağı kalın bulgur
- Tuz
- Baharat
- Zeytinyağı (6 yemek kaşığı)
Çiriş Otu Yemeği Hazırlanışı:
İlk olarak bir tencerenin içerisine zeytinyağını, yemeklik doğradığınız soğanları ve doğranmış sarımsağı ekleyin. Soğanları bir müddet pembeleşinceye kadar kavurun. Ardından kavrulmuş soğanların üzerine 2 yemek kaşığı salçayı ilave edip bir süre daha kavurmaya devam edin.
Salçada kavrulduktan sonra temizlenmiş ve yemeklik doğranmış çirişleri tencereye ekleyin. Çirişleri ekledikten sonra üzerini azıcık geçecek kadar su ekleyin. Pilavlık bulgurunuzu da ekledikten sonra tuz ve dilediğiniz baharatları ekleyip tencerenin kapağını kapatın. Kısık ateşte 25-30 dakika kadar pişirmeye devam edin. Bulgurlar piştiği zaman yemeğiniz hazır hale gelmiştir.
Çiriş Otu Böreği Nasıl Hazırlanır?
Yukarıda tarifini verdiğimiz yemekler ve salatanın dışında börek iç malzemesi olarak da kullanabilirsiniz. Dilerseniz kıyma ile karıştırarak veya sade olarak yufkanın içerisine koyacağınız çiriş otu farklı lezzette bir börek hazırlamanızı sağlayacaktır. Tıpkı ıspanaklı börek yapar gibi böreklerde kullanabilirsiniz.
